Dün Resmi Gazete’de yayınlanan açıklamayla birlikte kırsal mahalle kavramı hayatımıza girdi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yönetmeliğine göre, bir yerin kırsal mahalle veya kırsal yerleşik olarak belirlenmesinin ardından bu yerlerde yaşayanlar için yapılacak olan, vergi muafiyeti gibi pek çok teşvik söz konusu oldu.

Kent nüfuslarının son yıllarda büyük bir artış göstermesiyle nüfusu dengelemek ve köydeki üretimi artırmak için teşvik planları yapıldı. Bu kapsamda kırsal alanlarda mesken ve ticarethanelere yönelik vergi ile harçlarda indirime gidildi.

Kırsal mahalle tespitini ise belediye meclisleri yapacak.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yönetmeliği gereğince, bir yerin kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alanı tespiti belediye meclisleri tarafından yapılacak.

Önceden kırsal bir yer olup daha sonra kırsal alan özelliğini kaybeden yerler de yine belediye meclisi tarafından kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alan olma özelliğini kaybedecek.

Gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde gelir vergisine tabi mükellefler tarafından bizzat iş yeri olarak kullanılan bina, arsa ve araziler ile mesken amaçlı kullanılan binalar ve tarımsal üretimde kullanılan bina, arsa ve araziler emlak vergisinden muaf olacak.

Bu yerler aynı şekilde 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlardan da muaf olacaklar.

Bu alanlardaki ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde kullanılan bina, arsa ve araziler için emlak vergisi ile yine Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken vergi, harç ve harcamalara katılma payları %50 indirimli olarak alınacak.

5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu kapsamında kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alan şöyle tanımlanıyor:

Kırsal Mahalle:

Köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşen ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde bulunup sosyo-ekonomik durumu, şehir merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu ve benzeri hususlar dikkate alınarak ilgili ilçe belediye meclisinin kararı ve teklifi üzerine büyükşehir belediye meclisinin en geç doksan gün içinde alacağı karar ile kırsal yerleşim özelliği taşıdığı tespit edilen mahalleler, kırsal mahalle kabul edilir.

Büyükşehir belediyelerinde mahallelerin kırsal ve kentsel olarak yeniden yapılandırılması için yasa değişikliğine gidildi. Mahalle olan köyler, ‘kırsal’ olmak için başvuru yapabilecek.

Büyükşehir Yasası ile büyükşehirlerdeki köylerin mahalleye dönüşmesiyle vatandaşlar tarım ve hayvancılıkta oldukça sıkıntı yaşadı. Şikayetlerin artmasıyla büyükşehir belediyelerinde mahallelerin kırsal ve kentsel olarak yeniden yapılandırılması, kırsal mahallelerde köy tüzel kişiliği yapısının korunması kararı alınarak yasa değişikliği düzenlendi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da bu yerlerin tespiti, uygulanacak muafiyet ve indirimleri düzenlemek üzere Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliğini hazırladı.

Kırsal mahalle, büyükşehir belediyeleri sınırları içinde olup 1984 yılı ve sonrasında köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşmüş olanlardan tespit edilecek. Kırsal mahalle tespit edilmesi için kırsal yerleşim özelliğinin devam etmemesi, şehir merkezine olan uzaklık ve ulaştırma durumu, belediyelerin yol, su, atık su, katı atık, toplu taşıma gibi hizmetlerinden en az birine erişebilme imkânına tam kapasitede ulaşabilip ulaşamaması, yapılaşma durumunun kırsal niteliğinin devam edip etmemesi, gelişme alanları içinde olup olmaması gibi özellikler dikkate alınacak.

Aynı zamanda sosyo-ekonomik açıdan kırsal nüfus oranının fazla olması, yüzölçümünün önemli bir kısmını tarım, orman, mera, yaylak ve kışlak arazilerinin oluşturması, tarımsal üretimin, hayvancılık ve orman faaliyetlerinin başlıca geçim kaynağı olarak belirlenmiş olması göz önünde bulundurulacak.

Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan tespiti için önce ilgili ilçe belediye meclisince karar alınacak. Teklifi içeren bu karar, gerekçeleri ile beraber büyükşehir belediye başkanlığına gönderilecek. İlk belediye meclisi toplantısında gündeme getirilecek ve en geç 90 gün içinde, zorunlu olarak karar verilecek. Büyükşehir belediye meclisi, ilçe kararını aynen veya değiştirerek kabul edebileceği gibi reddetme hakkına da sahip olacak.

• Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan ilan edilen mahallelerde konutlar için, içme ve kullanma suyunda en düşük tarifenin %25’ini aşmayacak şekilde belirlenecek.

• İşyerleri için de bu oran %50’yi geçemeyecek.

• Gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde gelir vergisine tabi mükellefler tarafından işyeri olarak kullanılan bina, arsa ve araziler ile mesken amaçlı kullanılan binalar ve zirai istihsalde kullanılan bina, arsa ve araziler emlak vergisi ile bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlardan da muaf olacak.

• Belediye Kanunu gereğince alınan vergi, harç (bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlar hariç) ve harcamalara katılma payları yüzde 50 indirimli uygulanacak.

30 Büyükşehirdeki köyleri kapsıyor

Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Van’daki köyler başvura yapabilecek.